ویژگی‌‌های کاریوتیپی گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در ایران

گز روغنی (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های با ارزش درختچه‌ای و فراموش شده‌‌ است که در مناطقی از جنوب شرقی کشور ما رویش دارد و ارزش دارویی، صنعتی و غذایی زیادی برای آن ذکر شده‌است. به‌رغم اهمیت زیادی که این گونه از منظرهای مختلف دار،د تاکنون از نظر ویژگی‌های مختلف زیستی ازجمله ویژگی‌‌های کاریوتیپی مورد توجه کافی قرار نگرفته‌است. در این تحقیق چهار جمعیت گیاهی مختلف به همراه دو نمونه کشت بافتی از این گونه مورد مطالعات کاریوتیپی قرار گرفته و ضمن اندازه‌گیری ابعاد کروموزومی برخی از آماره‌های موجود جهت سنجش تقارن کاریوتیپی نیز محاسبه شده و بر مبنای آنها جمعیت‌های مختلف این گونه مورد مقایسه قرار گرفتند. اطلاعات کاریوتیپی بر مبنای دو مدل آشیانه‌ای و فاکتوریل تجزیه و تحلیل شدند. در شمارش کروموزومی مشخص شد که کلیه فامیل‌‌ها و جمعیت‌‌ها دارای 28 کروموزوم بودند (28 =n2). تجزیه واریانس داده‌‌ها نیز نشان داد که جمعیت‌های مورد مطالعه و کروموزوم‌های آنها از نظر تمامی ویژگی‌‌های کاریوتیپی با هم اختلاف معنی‌داری در سطح 1% داشتند. در مواردی سلول‌های آنیوپلوئید نیز مشاهده گردید. به‌طور کلی این گونه دارای کروموزوم‌های ریزی است، به‌طوری که میانگین عمومی طول کروموزوم‌های جمعیت‌های مورد مطالعه بین 19/1 تا 1/2 میکرون متغیر بود. بیشترین طول ژنوم متعلق به جمعیت کشت بافتی کنشکی (2/51 میکرون) و کمترین طول ژنوم متعلق به جمعیت گرهون‌ (3/33 میکرون) بود. به عبارت دیگر، نمونه‌های کشت بافتی از نظر ابعاد کروموزومی در دسته‌های جداگانه و کاملاً متفاوت از سایر جمعیت‌های مطالعه شده قرار گرفتند. متقارن‌ترین کاریوتیپ را بر مبنای TF% جمعیت چانف از خود نشان داد (45%). نامتقارن‌ترین کاریوتیپ بر این مبنا متعلق به نمونه کنشکی بود (41%). آماره DRL و فرمول کاریوتیپی نیز این موضوع را تأیید نمود.